Ewa Jaworska - Projekt jako metoda pracy na lekcjach wiedzy o społeczeństwie. Publikacje nauczycieli, AWANS.NET.

www.awans.net
Publikacje nauczycieli
 › strona główna › archiwum › indeks autorów › kontakt

Ewa Jaworska,   Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 22 im. gen. Stanisława Maczka w Warszawie

Projekt jako metoda pracy na lekcjach wiedzy o społeczeństwie

Metoda polega na samodzielnej i aktywnej pracy uczniów przy wykonywaniu zadania. Najczęściej jest ona wykonywana w grupach. Należy do aktywnych metod nauczania. Praca metodą projektu nie dezorganizuje zajęć szkolnych, gdyż większość zadań uczniowie wykonują w domu, bibliotece, w swoim wolnym czasie lub na zajęciach kół zainteresowań.

Podstawowe zalety projektu, to:
  1. Zawiera określone cele i metody pracy; uczniowie dobierają je samodzielnie przyjmując odpowiedzialność za ich realizację;
  2. Ma określone terminy realizacji całości i poszczególnych etapów, dzięki temu wyrabia takie cechy jak: umiejętność planowania, organizowania warsztatu pracy, zdyscyplinowania, efektywności działania;
  3. Wyznaczone są osoby odpowiedzialne za jego realizację, uczniowie samodzielnie przydzielają sobie zadania, co kształtuje umiejętność dzielenia się rolami w grupie, współdziałania i buduje więzi międzyludzkie;
  4. Praca w grupie wyrabia wśród uczniów umiejętność poszukiwania kompromisów, rozwiązywania konfliktów, prezentacji własnych opinii i słuchania innych;
  5. Uczy rozwiązywania problemów w twórczy sposób;
  6. Uczy samodzielności, gdyż nauczyciel występuje w roli konsultanta, ocenia rezultaty prac na poszczególnych etapach, uczniowie także samodzielnie muszą dokonywać oceny swoich działań;
  7. Rozwija umiejętność poszukiwania, porządkowania i wykorzystania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną;
  8. Możliwość zaangażowania w pracę nad projektem osób spoza szkoły, na przykład ekspertów, rodziców, sponsorów, ta metoda może doskonale aktywizować środowisko szkoły;
  9. Rezultaty pracy prezentowane są publicznie na forum klasy lub przed szerszym gremium, dzięki temu uczniowie mogą konfrontować rezultaty swojej pracy z osiągnięciami kolegów, doskonalą także swoje umiejętności prezentacji własnych propozycji,
  10. Umożliwia kształtowanie umiejętności związanych z szeroko rozumianą przedsiębiorczością, takich jak zaplanowanie kosztów realizacji projektu, poszukiwanie sojuszników, skuteczne przekonanie innych o celowości realizacji przedsięwzięcia.
Etapy postępowania:
I etap:
  1. wybór tematu,
  2. określenie celów projektu,
  3. podział tematu projektu na zadania,
  4. podział uczniów na grupy zadaniowe,
  5. przygotowanie instrukcji dla każdej grupy zadaniowej; instrukcja zawiera:
    1. zadania do wykonania,
    2. materiały źródłowe, z których mogą korzystać uczniowie;
    3. terminarz konsultacji z nauczycielem;
  6. Określenie czasu, miejsca i sposobu realizacji projektu.
II etap:
  1. zbieranie i opracowanie materiałów przez uczniów,
  2. korzystanie z różnych źródeł informacji,
  3. selekcja informacji.
III etap:
  1. prezentacja projektu,
  2. ocena projektu.
Formy prezentacji mogą być następujące:
  1. inscenizacja,
  2. pokaz filmu video,
  3. wystawa prac: albumów, plakatów, rysunków, gazet, broszur,
  4. wykład,
  5. prezentacja wywiadów,
  6. prezentacja planu (np. miasta).
Odmiany projektów:
  1. Projekt badawczy zbiera i porządkuje informacje na temat określonych zagadnień. Jego rezultatem są np. albumy, rysunki, wywiady.
  2. Projekt działania lokalnego polega na przygotowaniu i podjęciu jakiegoś działania w środowisku lokalnym, na terenie klasy lub szkoły. Takim przedsięwzięciem może być przygotowanie regulaminu konkursu wiedzy o Unii Europejskiej lub klasowej kampanii wyborczej do parlamentu (prezydenckiej, samorządowej) zakończonej wyborami.
Wielokrotnie wykorzystywałam prezentację, jako metodę pracy na lekcjach wiedzy o społeczeństwie. Ciekawe rezultaty przyniosło jej zastosowanie, szczególnie w odniesieniu do tematów poświęconych procedurom demokratycznego wyboru władz na szczeblu lokalnym (wybory samorządowe) lub państwowym (wybory prezydenckie, parlamentarne) . Ostatnio realizowałam takie przedsięwzięcie w klasach trzecich liceum ogólnokształcącego (odrębnie w każdej klasie) w roku szkolnym 2002/2003, w związku z wyborami samorządowymi. Tematem projektu były wybory prezydenta Warszawy. Szczegółowe cele projektu dotyczyły zapoznania się uczniów z programami wyborczymi kandydatów i podjęcie świadomej decyzji o wyborze najlepszego. Należy pamiętać, że wielu trzecioklasistów niezreformowanego jeszcze liceum ukończyło już wówczas 18 lat, nabywając tym samym prawo udziału w wyborach.

Uczniowie w klasie zostali podzieleni na pięć "sztabów wyborczych" (skład osobowy wydzielonych grup zależał od samych uczniów). Każdy "sztab" miał przygotować samodzielną prezentację "swojego" kandydata, dokonać jego promocji, przekonać wszystkich, że właśnie jego program jest najlepszy. Materiały źródłowe zostały przeze mnie wskazane bardzo ogólnie, gdyż to uczniowie mieli wykazać się przedsiębiorczością w ich poszukiwaniu. Mieli do dyspozycji materiały rozprowadzane przez prawdziwe sztaby wyborcze poszczególnych kandydatów, wyborcze programy telewizyjne, prasę i internet. Uczniowie mieli przygotować pracę w ciągu 16 dni. Mieli prawo do dwukrotnych konsultacji, w oznaczonych wspólnie ze mną terminach. Ustaliliśmy że czas prezentacji nie może przekraczać 10 minut oraz że oceniana będzie cała grupa. Na prezentację mogliśmy przeznaczyć tylko jedną godzinę lekcyjną. Tak więc od zaangażowania wszystkich członków "sztabu" zależała ostateczna ocena grupy, co przekładało się na stopień w dzienniku przy nazwisku każdego ucznia. Wspólnie ustaliliśmy kryteria oceny prezentacji. Były proste, ale sensowne. Prezentacja miała rzeczowo ukazywać program kandydata na prezydenta Warszawy, ale w atrakcyjnej formie. "Elektorat" nie miał prawa się nudzić.

Klasowe kampanie wyborcze odbyły się w tygodniu poprzedzającym prawdziwe wybory samorządowe. Były znakomicie przygotowane przez uczniów. Formy prezentacji były różnorodne: wywiady z kandydatem prowadzone przez "dziennikarzy", konferencje wyborcze sztabów kandydata, filmy video z nakręconymi przez uczniów scenami, w których sami byli "aktorami". Nie zabrakło specjalnie przygotowanych scenek artystycznych (np. rozmowa kandydata z mieszkańcami miasta), zaśpiewanych piosenek, ulotek wyborczych, gadżetów itp. Tak więc w atrakcyjnej formie uczniowie otrzymali wiedzę o programach kandydatów na prezydenta Warszawy i sposobach prowadzenia kampanii wyborczej. Jedynym mankamentem realizacji przedsięwzięcia była dyscyplina czasowa, trudna do utrzymania. Na szczęście lekcje wiedzy o społeczeństwie były ostatnimi godzinami klas biorących udział w prezentacji i mogliśmy je o parę minut przedłużyć. Na koniec zaproponowałam, uzasadniając, oceny dla poszczególnych "sztabów", a młodzież poprzez głosowanie odniosła się do nich. Okazało się, że nasze oceny są zbieżne i nikt nie czuł się pokrzywdzony. Świetnie przygotowana praca musiała być bardzo wysoko oceniona. Tak więc przeważał stopień bardzo dobry, ale nie brakowało celujących. Najsłabszą notą był dobry.

Ostatnim akcentem przedsięwzięcia były wybory klasowe, które odbyły się w tygodniu wyborczym. Wyłoniona, po klasowej kampanii wyborczej, komisja przygotowała karty do głosowania i "urny" (pudełka pomalowane w biało - czerwone barwy). Wszyscy uczniowie w klasie otrzymali karty do głosowania, które wrzucali indywidualnie do urny. Potem komisja policzyła głosy i wyniki zapisała na tablicy. We wszystkich klasach były one zbieżne z tymi, które realnie zostały osiągnięte za parę dni w Warszawie. Takie lekcje są znakomitą praktyczną metodą uczenia procedur demokratycznych i uczestnictwa w życiu publicznym.


Publikacja dodana do Archiwum Internetowego Serwisu Oświatowego AWANS.NET 20 kwietnia 2004 r. do góry

Copyright © 2003-2004 AWANS.NET