Krzysztof Trzak, Szkoła Podstawowa w Alojzowie

Opracowanie pochodzi z października 1999 roku

---

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM
OCENIANIA, KLASYFIKOWANIA I PROMOWANIA UCZNIÓW
W SZKOLE PODSTAWOWEJ W ALOJZOWIE

(aspekt psychologiczny)

 

 

             

WSTĘP

 

Bolesław Niemierko w wprowadzeniu do swojej książki "Między oceną szkolną a dydaktyką" napisał: "...ocenianie szkolne należy zasadniczo ulepszyć, ale nie da się to drogą administracyjną, gdyż wymaga przebudowy całej dydaktyki"

 

     Celem mojej pracy było:

 

1. Dokonanie analizy Rozporządzenia MEN z dnia 19 kwietnia 1999 roku.

2. Scharakteryzowanie   psychologicznych i pedagogicznych aspektów oceniania.

3. Przedstawienie szkolnego systemu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów Szkoły podstawowej w Alojzowie.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Z DNIA 19 KWIETNIA 1999 ROKU

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej zmusiło szkoły do opracowania własnego systemu oceniania. Ocenianie wewnątrzszkolne osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności
w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z programów nauczania oraz formułowania oceny.

 Ocenianie ma na celu :

a) poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie,

b) pomoc uczniom w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju,

c) motywowanie ucznia do dalszej pracy,

d) dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia,

e) umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.

 2. Ocenianie obejmuje:

a) formułowanie przez nauczycieli wymagań edukacyjnych oraz informowanie o nich uczniów i rodziców,

b) bieżące ocenianie i śródroczne klasyfikowanie według skali i w formach przyjętych w szkole oraz zaliczanie niektórych zajęć edukacyjnych,

c) przeprowadzenie egzaminów klasyfikacyjnych,

d) ustalenie ocen klasyfikacyjnych na koniec roku szkolnego i warunki ich poprawiania.

3. Ocenianie pełni funkcję:

a) diagnostyczną (monitorowanie postępów ucznia i określanie jego indywidualnych potrzeb),

b) klasyfikowanie (różnicuje i uporządkowuje uczniów zgodnie z pewną szkołą, za pomocą umownego symbolu).

4. Przedmiotem oceny jest:

a) zakres opanowanych wiadomości,

b) rozumienie materiału naukowego,

c) umiejętność w stosowaniu wiedzy,

d) kultura przekazywania wiadomości.

5. Oceny dzielą się na:

a) bieżące (cząstkowe),

b) klasyfikacyjne śródroczne,

c) klasyfikacyjne końcowe i ustalone są w stopniach według skali określonej w statucie szkoły.

Od września 1999roku statut szkoły reguluje szczegółowe zasady oceniania wewnątrzszkolnego . To czy nowy system oceniania pozwoli osiągnąć stawiane mu cele , będzie można przekonać się dopiero po kilku latach jego wdrażania i modyfikowania.

 

PSYCHOLOGICZNE I PEDAGOGICZNE ASPEKTY OCENIANIA

l. Wprowadzenie

Ocenianie - czynność, w wyniku której wydaje się sąd o przedmiocie , osobie lub zjawisku, odwołując się do jednego lub kilku kryteriów, niezależnie od przedmiotu oceny i doboru kryteriów.

Wyszkolenie - stosowanie procedur oceniania jest nastawione na ewaluację (sprawdzanie i ocenianie) realizacji celów społecznych i pedagogicznych.

Cele społeczne i pedagogiczne są sobie wzajemnie podporządkowane, nie podlegają jednak temu samemu typowi analizy. Kontrolowanie ich realizacji wymaga stosowania wielu sposobów oceniania.

Cele oceniania można różnicować ze względu na pytania, jakie stawia sobie osoba oceniająca wobec badanego zjawiska czy produktu (wytworu).

Cele oceniania:

Edukacyjny   -ujawnia się w pytaniu o to, jak daleko jest uczeń względem stawianych mu wymagań, których źródłem jest program kształcenia przyjęty lub opracowany przez nauczyciela.

Rozwojowy - ujawnia się w pytaniu o to, jak daleko jest uczeń względem własnych możliwości (pytamy oto, czy dokonuj ą się jakieś zmiany w uczniu, w jakim kierunku zmierzają, jaki jest ich zakres , tempo, dynamika), a nie tylko na jakim rozwoju jest aktualnie.

2. Sprawdzanie i ocenianie - podstawowe pojęcia

Na sprawdzanie i ocenianie składaj ą się czynności nauczyciela, których celem jest zebranie informacji potrzebnych do podjęcia decyzji dotyczącej osiągnięć uczniów. Informacje powinny być jak najbardziej trafne, realne i obiektywne.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dobre ocenianie  uruchamia refleksję nad tym, jak działam, co osiągam, co mogę zmienić w swym sposobie działania.

Dobre ocenianie  dostarcza informacji zdrowotnych (od innych ludzi i samego siebie) o tym, jak działam i co osiągam.

Dobre ocenianie  wymaga jasno sformułowanych kryteriów ,ze względu na które analizowany jest zarówno proces działania ucznia, jak i  uzyskiwany przez niego efekt.

Aby ocena szkolna spełniała swoje funkcje winna być efektywna. Wskazane jest, aby nauczyciel uświadomił sobie .jakimi na ogół słowami wyraża uczniowi uznanie, jak bez słów daje znać uczniom, że ich wspiera, że mają w nauczycielu oparcie i są dla niego ważni. W tabeli podano przykłady ocen efektywnych i nieefektywnych, stosowanych przez nauczycieli.

Zwroty i kryteria używane w praktyce szkolnej przez nauczycieli
          w trakcie oceniania uczniów.

 

Stosowanie ocen efektywnych

 rozbudza u uczniów wewnętrzną motywację do pracy. Uczeń motywowany w ten sposób chce i lubi się rozwijać.

Stosowanie ocen nieefektywnych

utrwala jedynie zewnętrzną motywację do pracy, głównie - dla stopnia zadowolenia rodziców, spełnienia oczekiwań nauczyciela.

3. Ewaluacja osiągnięć szkolnych uczniów

Ewaluacja - proces poznawczo - oceniający, który polega na badaniu i ocenie programu kształcenia oraz efektów jego realizacji.

Etapy ewaluacji:

1. Logiczna analiza celów, materiałów i wymagań.

2. Przygotowanie i zastosowanie narzędzi pomiaru.

3. Analiza wyników.

4. Przygotowanie wniosków, ocen.

4. Wdrożenie programu kształcenia

Wybór rodzaju oceniania zależy od tego, w jakim celu dokonujemy oceny.
W systemie edukacyjnym niezbędne są wszystkie trzy rodzaje oceniania, stosowane w odpowiednim czasie.

pośrednie

- wypracowania

- notatki, fiszki wykonywane przez ucznia,

- projekty,

- plakaty,

- kartkówki,

- sprawdziany,

 

bezpośrednie

- obserwacja, np.:

a) jak uczeń wykonuje zadania,

b) jak radzi sobie w bibliotece,

c) jak zachowuje się w muzeum

d) jak radzi sobie w pracy projektowej,

e) jak radzi sobie w pracy w grupie

diagnostyczna

- wstępna na każdym etapie kształcenia;

- końcowa - prognostyczna;

- ważna dla nauczyciela i ucznia;

- dostarcza informacji do planowania celów,

- pozwala prześledzić drogę rozwoju każdego ucznia.

Formatywna - kształtująca

- w trakcie procesu nauczania zdaje sprawę z etapu realizacji zamierzonych celów;

- nauczycielowi dostarcza informacji o przebiegu procesu nauczania -uczenia się ,o skuteczności metod pracy z uczniami oraz o występujących trudnościach. jej zadaniem jest wskazanie uczniowi jakie etapy przebył, jakie są jego osiągnięcia, jakie ma braki;

- nie musi się kończyć wystawieniem ocen.

    Podsumowująco - atestująca

wystawianie stopnia każdemu uczniowi po pewnym etapie kształcenia jako poświadczenie osiągniętych wyników (promocja, egzamin).