Analizując problem walki o prawa dzieci w Stanach Zjednoczonych należy pamiętać o kilku głównych aspektach. Do przełomu XIX/XX w. głównym problemem była kwestia pracy dziecięcej tzw. Child labor; dopiero początek XX w. przyniósł pojawienie się szeroko rozumianych praw dzieci: ekonomicznych, edukacyjnych, społecznych. Ostatnie 40 lat to coraz silniejsze akcentowanie jeszcze jednego istotnego zjawiska - przemocy wobec dzieci (psychicznej, fizycznej, w tym również seksualnej).
Kolejnym problemem jest fakt, że obecne Stany Zjednoczone do II poł. XVIII w. pozostawały kolonią brytyjską i na ich terenie obowiązywało prawodawstwo angielskie, w dziedzinie wykorzystywania pracy dziecięcej były to tzw. Poor laws. Jeszcze jednym istotnym zagadnieniem wartym podkreślenia jest fakt obowiązywania w poszczególnych stanach różnych regulacji prawnych także w zakresie ochrony dzieci.
Jak zaznaczyłam na wstępie, początkowo problem walki o prawa dzieci związany był z wykorzystywaniem małoletnich pracowników zarówno w rolnictwie jak i w przemyśle: na plantacjach bawełny, przy zbiorach buraków cukrowych i żurawiny, w kopalniach, hutach szkła, przy obróbce i konserwacji ostryg i krewetek a także w przędzalniach. W 1813 r. Connecticut stał się pierwszym stanem limitującym pracę dzieci, kolejnym krokiem było utworzenie przez władze stanowe Massachusetts w 1836 r. prawa, nakazującego każdemu pracującemu dziecku poniżej 15 roku życia, spędzenie w ciągu roku przynajmniej 3 miesięcy w szkole. Dwa wyżej wymienione stany w 1842 r. podjęły decyzję o limicie czasu pracy. Miało to być 10 godzin dziennie dla dzieci pracujących w fabrykach włókienniczych i zakładach tkackich (głównym miejscu zatrudniania nieletnich). W 6 lat później do działań na rzecz dzieci przyłączyła się Pennsylwania, zakazując w fabrykach leżących na jej terytorium zatrudniania pracowników poniżej 10 roku życia.
Mimo tych działań po zakończeniu wojny secesyjnej, nastąpił ogromny wzrost zatrudnienia dzieci w przemyśle. Dominowały tutaj stany południowe, a podstawową gałęzią gospodarki opierająca się na pracy dzieci stał się przemysł tekstylny. O tym jak wielka była skala tego zjawiska, mogą świadczyć dane spisu powszechnego z 1900 r., które wykazały 2 mln. zatrudnionych dzieci, w stosunku do 1 mln. zatrudnionych niewolników wg danych spisu powszechnego z 1860 r.
W 1875 r. amerykański dyplomata, ambasador w Rosji, Henry Bergh założył The American Society for the Prevention of Cruelty to Children. Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że początkowo Bergh zajął się ochroną praw zwierząt głównie koni wykorzystywanych jako zwierzęta pociągowe, a dopiero później rozszerzył swoją działalność o prawa najmłodszych. Przełomem w świadomości społecznej Amerykanów było opublikowanie fotografii Lewisa Wickesa Hine'a. W swoich pracach, które wstrząsnęły opinią publiczną, pokazywał on biednych emigrantów z Europy oraz dzieci zatrudniane w przemyśle i rolnictwie.
Początek XX w. to okres, w którym bardzo aktywnie do walki o prawa dzieci włączyły się różne środowiska i władze stanowe:
- 1904 r. - powstaje The Nationał Child Labor Commitee. Jego członkowie przygotowali wystawę pod hasłami bardzo znamiennymi dla epoki: "Każde dziecko powinno pracować, ale praca powinna rozwijać, a nie zabijać", "Pracujące dzieci powinny spędzać część swojego dnia w szkole". Podczas wystawy prezentowano również mapę kraju z zaznaczoną liczbą pracujących w każdym stanie dzieci. Była ona opatrzona komentarzem, "A Ty co zrobiłeś dla nich?"
- 1909 r. - w Białym Domu ma miejsce pierwsza konferencja dotycząca praw i sytuacji dzieci
- 1912 r. - przy poparciu Kongresu zostaje założone The US Children's Bureau, zajmujące się śledzeniem warunków pracy dzieci, tworzeniem szczegółowych raportów, prowadzeniem lobbingu.
- 1913 r. - większość władz stanowych wyznaczyła 14 lat jako minimalny wiek umożliwiający podjęcie pracy.
Jednym z istotniejszych wydarzeń w całej kampanii o prawa dzieci było podpisanie przez prezydenta W. Wilsona w 1916 r. The Keating - Owens Act, pierwszego federalnego dokumentu regulującego kwestię pracy dzieci. Wprowadzał on ograniczenie mówiące, że wytwory pracy dzieci nie mogą być sprzedawane w innym stanie niż ten, w którym zostały wyprodukowane. Jednak rok później decyzją Sądu Najwyższego uznano tę ustawę za niezgodną z konstytucją USA. Mimo tego niepowodzenia nie ustawały wysiłki zmierzające do poprawy losu dzieci. W 1924 r. Kongres zaproponował poprawkę do konstytucji, która pozwalałaby władzom federalnym regulować kwestie zatrudniania nieletnich, ale została ona odrzucona w większości stanów. W tym samym okresie (lata 1922 i 1930) utworzono The Children's Charter wyznaczające główne kierunki dbania o zdrowie i ochronę dzieci. Określają one szereg głównych płaszczyzn działania dla władz federalnych i stanowych, m. in.: dbanie o ochronę zdrowia, wypoczynek i rekreację, wyznaczenie obowiązku szkolnego. Rok 1933 przynosi aktywne działania ówczesnej Pierwszej Damy Ameryki Eleonory Roosevelt na rzecz dzieci i podpisanie przez prezydenta F. D. Roosevelta The National Recovery Act, zakazującego zatrudniania dzieci poniżej 16 roku życia. 3 lata później The Walsh - Healy Act wprowadza specjalne środki ochrony dla dzieci zatrudnionych w zakładach realizujących kontrakty rządowe. Wreszcie w 1937 r. 28 stanów ratyfikuje propozycję poprawki konstytucyjnej z 1924 r., w następstwie, czego prezydent Roosevelt podpisuje The Fair Labor Standards Act - pierwszy federalny dokument zakazujący prowadzenie handlu dobrami wyprodukowanymi w zakładach zatrudniających dzieci poniżej 16 lat. Dopiero w 1941 r. Sąd Najwyższy uznał ten dokument za zgodny z konstytucją, powstało, więc ogólnokrajowe prawo regulujące zasady zatrudniania dzieci we wszystkich stanach. W 1943 r. na skutek zaangażowania Stanów Zjednoczonych w działania wojenne, wprowadzono pozwolenie zatrudniania nastolatków w fabrykach zbrojeniowych - szacuje się, że zatrudniono wówczas ok. 2,9 mln. młodocianych pracowników.
Mówiąc o działaniach na rzecz dzieci należy podkreślić, że Stany Zjednoczone są drugim obok Somalii krajem, który nie podpisał ONZ - owskiej Karty Praw Dziecka. Lata powojenne to okres wytężonej pracy C. Henrego Kempa nad problemem wykorzystywania dzieci. W 1961r. na XXX Zjeździe Amerykańskiej Akademii Pediatrów miała miejsce pierwsza prezentacja "The Battered Child Syndrome". Wyniki prac zespołu C. H. Kempego zostały opublikowane rok później w The Journal of the Americam Medical Assiociation. W latach 80 - tych publikacja ta została uznana, za jedno z najważniejszych osiągnięć medycyny amerykańskiej w XX w. Rok 1972 przyniósł utworzenie The National Center for the Prevention and Treatment of Child Abuse and Neglect, placówka ta od 1981 r. nosi imię C. H. Kempego. Przełom lat 70 i 80 przyniósł uchwalenie przez Kongres kilku istotnych ustaw dotyczących ochrony praw dzieci: The Child Abuse Prevention and Treatment Act CAPTA (1974) , The Adopition Assistace and Child Welfare Act (1980) , The Sex Crimes Against Children Preventon Act (1995). Pierwsza z wymienionych ustaw było kilkakrotnie zmieniana od momentu jej powstania. Od 25 czerwca 2003 na jej miejsce został wprowadzony The Kemping Children and Families Safe Act. CAPTA regulowała kilka istotnych kwestii: przyznawanie dotacji finansowych fundacjom, stowarzyszeniom i organizacjom non - profit, utworzonie The Office on Child Abuse and Neglect, stworzonie podstawowej definicji dziecka prześladowanego i wykorzystywanego. Zgodnie z wymogami narzuconymi przez wyżej wymieniona ustawę wszystkie stany zostały zobowiązane do:
- stworzenia własnej definicji dziecka wykorzystywanego, pasującej do specyfiki i realiów danego stanu,
- określenia okoliczności i warunków, które pozwolą opisać skalę rzeczywistego i przypuszczalnego wykorzystywania dzieci na ich terenie,
- wyróżnienia karalnych form maltretowania dzieci.
Obecnie w Stanach Zjednoczonych uchwala się nowe przepisy prawne dbające o prawa dzieci zarówno na szczeblu stanowym jak i federalnym. Na terenie całego kraju działa ogromna ilość organizacji na rzecz dzieci i młodzieży. Jedną z nich o bardzo ciekawym profilu działania jest założony w 1985 r. w Waszyngtonie The Children's Right Council (CRC). Jego głównym zadaniem jest wdrażanie mechanizmów ułatwiających zarówno dzieciom jak i rodzicom kontaktów w sytuacji: separacji, rozwodów, samotnego macierzyństwa czy nowych związków małżeńskich jednego lub obojga rodziców.
W podsumowaniu należy podkreślić kilka istotnych faktów. Prawa dzieci rozumiano początkowo nie tylko w Stanach Zjednoczonych jako prawa o charakterze ekonomicznym, ograniczające ich zatrudnianie, z czasem zaczęto zwracać uwagę na fizyczne aspekty wykorzystywania, na końcu zaś zajęto się prześladowaniami, którym ulegają dzieci w środowisku rówieśniczym np. fala przemocy w szkołach. Problem psychicznych skutków przeżytych sytuacji traumatycznych jest obecnie, choć od niedawna jednym z najważniejszych w amerykańskiej polityce prorodzinnej.
Małgorzata Zakrzewska - Walka o prawa dzieci w Stanach Zjednoczonych. Publikacje nauczycieli, AWANS.NET.
Tej samej Autorki:
"Greckie igrzyska olimpijskie" - międzyszkolny interdyscyplinarny konkurs dla uczniów klas V - VI
|
