Temat:
Bunt i marzenie nie tylko na wieży Babel.
Formy pracy:
indywidualna, grupowa.
Metoda:
zajęć praktycznych - ćwiczenia przedmiotowe, elementy pogadanki.
Literatura:
A. Badowska, O. Mazurek, E. Olinkiewicz, R. Otolińska: "Inspiracje, pomysły. Książka pomocnicza dla twórczego nauczyciela", Wrocław 2002.
Cele:
Uczeń:
- zna i wykorzystuje w praktyce terminy poznane w trakcie realizowania zagadnień z zakresu I i II rozdziału podręcznika,
- redaguje określony tekst,
- buduje spójną wypowiedź,
- dostrzega cechy różnych form wypowiedzi i poznanych gatunków literackich,
- wiąże ze sobą poznane w różnych utworach fakty,
- utrwala wiedzę o środkach artystycznych.
Przebieg lekcji:
Zadanie 1 grupowe:
Zabawa słowotwórcza: Zaproponuj polskie odpowiedniki (neologizmy) włoskiej nazwy "graffiti".
(szablony, szprajnoty, muracje, murnoty, murfoły, graficje, grafnoty, grafioły...)
Zadanie 2 indywidualne:
Co to jest i jakie cechy kompozycyjne posiada manifest?
Manifest ("Słownik języka polskiego") - orędzie, odezwa władzy zwierzchniej do narodu; wezwanie, odezwa, deklaracja publiczna organizacji społecznych, partii politycznych, grup literackich, artystycznych itp. do społeczeństwa, zawierający program działania, wyrażająca poglądy, stanowisko itp.
Przykładem może być groteskowy manifest Witkacego i jego kompozycja:
przesłanie (prezentuje stanowisko autora),
nagromadzenie (wyliczenie),
argument (przemawiający za słusznością stwierdzenia),
eksklamacja (wykrzyknienie),
apostrofa (zwrot do czegoś lub kogoś).
Zadanie 3 grupowe:
Zredaguj manifest (humorystyczny) wzorując się na znanym Ci groteskowym manifeście Witkacego w sprawie rozpowszechniającego się w Twojej miejscowości graffiti.
Zadanie 4 grupowe:
Przekształć podane niżej opowiadanie, wprowadzając sześć (spośród podanych w ramce) wybranych "spinaczy" tekstu:
Marek czuł się źle. Nie poszedł do szkoły. Po południu nie było lepiej. Mama zdecydowała, że pójdą do lekarza. Chłopiec niechętnie się ubierał. Nie był chory. Matematyczka zapowiedziała na dziś sprawdzian. Wczoraj pokłócił się z Grześkiem o głupstwo. Postanowił udawać chorego.
|
toteż, w istocie, więc, poza tym, krótko mówiąc, ponadto, niestety, zatem, tymczasem, w rzeczywistości, w gruncie rzeczy
|
Zadanie 5 grupowe:
Wskaż fragment tekstu, który nie pasuje do całości. Objaśnij, dlaczego podjąłeś taką decyzję i skąd pochodzą cytaty.
"- Zdawało mi się, że tam jest: <Jeśli ktoś przyłapie kogoś...> - powiedziałem. - W każdym razie wyobraziłem sobie gromadę małych dzieci, które bawią się w jakąś grę na ogromnym polu żyta. Tysiące malców, a nie ma przy nich nikogo starszego, nikogo dorosłego... prócz mnie, oczywiście. A ja stoję na krawędzi jakiegoś strasznego urwiska. Mam swoje zdanie: muszę schwytać każdego, kto się znajdzie w niebezpieczeństwie, tuż nad przepaścią. Bo dzieci rozhasały się, pędzą i nie patrzą, co tam jest przed nimi, więc ja muszę w porę doskoczyć i pochwycić każdego, kto by mógł spaść z urwiska. Cały dzień, od rana do wieczora, stoję tak na straży. Jestem właśnie strażnik w zbożu, a znalazłem się między wyróżnionymi i z dumą poniosłem do domu książeczkę w czerwonej oprawie płóciennej, z wytłoczonym złociście napisem: <Nagroda pilności>. Pod okładką widniał tytuł: Adam Mickiewicz <Pan Tadeusz>, wydanie Macierzy Polskiej. Parę dni zeszło mi na lekturze tej książki. Z początku szło to dość mozolnie, nie wszystko tam rozumiałem, niemniej oderwać się nie mogłem, ażem całość przeczytał raz i drugi. Próbowałem też miejscami czytać na głos w domu."
(tekst pochodzi z "Buszujący w zbożu" Jerome`a Davida Salinger'a, od słów: a znalazłem się między wyróżnionymi i z dumą poniosłem do domu książeczkę w czerwonej oprawie płóciennej, tekst pochodzi z "Z Komborni w świat" Stanisława Pigonia).
Zadanie 6 indywidualne:
Z jakiego utworu są zaczerpnięte zdarzenia przedstawione w komiksie, który w tej chwili oglądasz? Nazwij gatunek literacki tego dzieła i przekonaj o obecności cech tego gatunku w tym utworze.
(komiks do tekstu "Imperialna kontrola" R. Kapuścińskiego - reportaż)
Zadanie 7 grupowe:
Teksty:
- "Słoń zielony" Jana Klaty,
- Z "Papierka Lakmusowego" Stanisława Ignacego
Witkiewicza,
- "Wielka Gilly" Katherin Paterson,
- "Górka" Stefana Żeromskiego,
- "Buszujący w zbożu" Jerome`a Davida Salinger'a
odzwierciedlają obrazy młodzieńczego buntu. Do każdego utworu dobierz właściwe mu określenie z podanych kategorii: żart, ironia, groteska, realizm.
Zadanie 8 indywidualne:
W jednoaktówce "Słoń zielony" Jana Klaty, a także w "Odzie do młodości" zetknęliśmy się z symboliką zieleni. Objaśnij, jak rozumiesz wyrażenie "zielone lata".
Zadanie 9 grupowe:
Określ jaki rodzaj mowy wykorzystano w anegdocie (zależną, czy niezależną) a potem spróbuj ją przekształcić i wyjaśnić, który wariant jest lepszy:
Pierwszy dzień wakacji, spotykają się dwaj uczniowie. Krzyś mówi: - Dostałem świadectwo z czerwonym paskiem! Na to Jaś: - A mnie został czerwony ślad po pasku...
Radośnie zdumiona mama mówi do Jasia: - O, co widzę, czytasz książkę? Na to Jaś: - To nie książka, mamo, to lektura.
Po powrocie ze szkoły Krzyś mówi do rodziców: - Jesteście zaproszeni na zebranie rodzicielskie dla wybranych! - A kto będzie na tym zebraniu? - No... Pan dyrektor, nasz wychowawca i wy!
(Wykorzystano mowę niezależną, gdyż podkreśla ona autentyzm wypowiedzi, unaocznia przebieg rozmowy, ożywia tekst, a przede wszystkim wydobywa komizm).
Zadanie 10 grupowe:
W poniższym fragmencie "Ody do młodości" Adama Mickiewicza wskaż barwy świata młodości i starości:
Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy;
Młodości! dodaj mi skrzydła!
Niech nad martwym wzlecę światem
W rajską dziedzinę ułudy:
Kędy zapał tworzy cudy,
Nowości potrząsa kwiatem
I obleka w nadziei złote malowidła.
Niechaj, kogo wiek zamroczy,
Chyląc ku ziemi poradlone czoło,
Takie widzi świata koło,
Jakie tępymi zakreśla oczy.
Młodości! ty nad poziomy
Wylatuj, a okiem słońca,
Ludzkości całe ogromy
Przeniknij z końca do końca.
Patrz na dół - kędy wieczna mgła zaciemia
Obszar gnuśności zalany odmętem:
To ziemia! |
Zadanie 11 indywidualne:
Wskaż w powyższym fragmencie apostrofę i objaśnij jaką ona pełni funkcję.
Zadanie 12 indywidualne:
Przyjrzyj się reprodukcjom obrazów zamieszczonych w podręczniku na str. 37 i 38: "Upadek Ikara" Carlo Saraceniego i "Pejzaż z upadkiem Ikara" Pietera Bruegel'a, powiedz, który z tych obrazów jest wierniejszym odzwierciedleniem mitu. Swoją wypowiedź uzasadnij.
Zadanie 13 grupowe:
We fragmencie wiersza "Nawiedzenia" Octavio Paz'a wskaż po jednym przykładzie znanych Ci środków artystycznych:
Nocą miejską, kamienną i duszną,
Nawiedza mnie w mej sypialni szczere pole.
Wznosi zielone ramiona w bransoletach ptaków,
W bransoletach liści,
Prowadzi za sobą rzekę.
Nawiedza mnie też niebo sklepione nad polem,
Z koszem drogich kamieni oszlifowanych. |
(Np.: wyliczenie: Nocą miejską, kamienną i duszną,
przenośnia: Wznosi ramiona w bransoletach ptaków,
personifikacja: Nawiedza mnie szczere pole.
peryfraza (omówienie): Z koszem drogich kamieni oszlifowanych. - gwiazdy
epitety: zielone ramiona)
Zadanie 14 indywidualne:
Przedstaw schemat prawidłowo przebiegającego aktu komunikacji i w oparciu o zdobyte na ostatnich lekcjach wiadomości powiedz, co może być przyczyną uszkodzenia tego procesu.
- na skutek utraty wolności, zniewalania człowieka poprzez uwikłanie go w politykę np. "Z cyklu: Wielkie awarie";
- poprzez niszczenie wzajemnego zaufania ludzi do siebie, np.: kobieta i mężczyzna w wierszu "Na wieży Babel" W. Szymborskiej;
- w wyniku konfliktu człowieka z samym sobą, ze swoim własnym sumieniem - "Głos wewnętrzny" Zbigniewa Herberta;
- poprzez zupełny brak logiki (paralogizmy, pozory dialogu) w wypowiedziach rozmówców - "Łysa śpiewaczka" Eugena Ionesco
Zadanie 15 grupowe:
Poznałeś wiersz Zbigniewa Herberta "Głos wewnętrzny". Wiesz też, że przytacza on pozorny dialog podmiotu ze swoim głosem sumienia. Spróbuj przedstawić ten tekst wizualnie - za pomocą obrazu.
Zadanie 16 indywidualne:
Wyjaśnij genezę tytułu wiersza Wisławy Szymborskiej "Na wieży Babel".
Zadanie 17 grupowe:
Powiedz, co Cię razi w przytoczonej wypowiedzi Pani Smith, znanej Ci postaci z utworu "Łysa śpiewaczka". Skąd zaczerpnięte jest słownictwo?
Pan Smith:
nie przerywając czytania mlaska językiem
Pani Smith:
Zupa miała tym razem może trochę za dużo pieprzu. Więcej niż ty. Ha, ha, ha... Za dużo też było w niej porów, a za mało cebuli. Żałuję, że nie poradziłam Mary, żeby dodała trochę anyżku. Włożyła w to tyle wysiłku, chciała dobrze wykonać zadanie, a mogło to wywołać konflikt. Trzeba sobie zdać z całą jasnością sprawę, że ciągłe wysiłki na rzecz gotowania mogą być w epoce narastających i zaostrzających się konfliktów bezcelowe. |
(Polityczne słownictwo: wysiłki, konflikty, perspektywy, zadania, rachuby;
polityczna frazeologia: trzeba sobie zdać z całą jasnością sprawę, ciągłe wysiłki na rzecz, epoka narastających i zaostrzających się konfliktów.)
Zadanie 18 grupowe:
Spróbuj ułożyć ankietę - satyrę na przerost biurokracji we współczesnym świecie (minimum 5 pytań).
Zadanie 19 grupowe:
Ułóż krzyżówkę o haśle:
Marzenie
Wieża Babel
Zbuntowani
Praca domowa:
Dobierzcie się w grupy od 3 do 5 osób. Dokonując doboru, weźcie pod uwagę różnorodność zainteresowań, wiedzy, umiejętności, a także wcześniejsze doświadczenia ze wspólnej pracy.
Przypominając sobie omawiane zagadnienia w tym roku szkolnym poszukajcie plastycznego pomysłu na streszczenie tego, co wydało się Wam najciekawsze, najważniejsze. Pamiętajcie, że macie dokonać selekcji tematów, nastrojów, konwencji. Wybierzcie to, co według Was jest najciekawsze, najoryginalniejsze, najbliższe współczesnemu człowiekowi. Wykonany plakat nazwijcie. Jego forma, środki, którymi zamierzacie się posłużyć, winny być dopasowane do tematu, a całość czytelna, kompozycja - przejrzysta. Przygotujcie się do prezentacji plakatu.
Termin wykonania: na przestrzeni tygodnia.
Publikacja dodana do Archiwum Internetowego
Serwisu Oświatowego Awans.net 16 grudnia 2003
r.
|
