|
|
Katarzyna Pomorska - Zając, Przedszkole nr 114 w Warszawie
|
|
Otwórzmy drzwi dla dzieci "sprawnych inaczej"
|
|
Dziecko psychicznie i fizycznie niepełnosprawne winno mieć zapewnione pełne i normalne życie, w warunkach zabezpieczających jego godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo w życiu społecznym.
Konwencja Praw Dziecka - Artykuł 23 pkt.1.
Każde dziecko - zarówno zdrowe, jak i niepełnosprawne ma prawo do
wychowania w rodzinie i wzrastania w naturalnym środowisku.
Integracja nie jest jednostronnym procesem, w którym dzieci niepełnosprawne są włączane do grupy dzieci zdrowych, lecz jest to proces obustronny.
Każdy od każdego czegoś się uczy, każdy musi znaleźć swoje miejsce w grupie i poradzić sobie z powstającymi trudnościami.
Pozytywnym działaniem jest umożliwienie kontaktu i współżycia dzieci zdrowych z tymi które z różnych przyczyn są nieco inne. Najwłaściwszym środowiskiem rozwojowym dla dziecka, poza rodziną, jest środowisko rówieśnicze. Dla dziecka niepełnosprawnego jest to szczególnie ważny czynnik rozwoju.
Przebywanie w grupie integracyjnej daje szczególną szansę rozwoju społecznego wszystkim dzieciom. Dzieci pełnosprawne mają okazję, aby w naturalny sposób nauczyć się właściwego stosunku do niepełnosprawnych rówieśników. Uczą się współżyć z nimi na co dzień, a także służyć pomocą w każdej sytuacji. Stają się bardziej wrażliwe na problemy swoich mniej sprawnych kolegów. Wspólne przebywanie z nimi stwarza wiele okazji do niesienia pomocy, zauważenia drugiego człowieka, zwrócenia uwagi na jego potrzeby i kłopoty.
Z drugiej strony, dzieci niepełnosprawne
zyskują okazję do przyjmowania akceptacji i niejednokrotnie miłości ze strony swych kolegów. Zdobywają poczucie bezpieczeństwa, które jest podstawą ich ogólnego rozwoju psychofizycznego i intelektualnego.
Wspólna zabawa, nauka, rozmowy, spacery i posiłki budzą wzajemne zaufanie, zrozumienie i w konsekwencji pełną wzajemną akceptację.
Dzieci w stosunku do siebie są otwarte, nie mają uprzedzeń, odczuwają silną potrzebę współdziałania. Każde robi to, co potrafi i nie ukrywa, że coś się nie udaje.
Dzieci zdrowe umieją dostrzegać w swych kolegach indywidualne cechy, zdolności, pozytywne zachowania i naturalnie włączać je do zabawy. W ten sposób zmuszają dzieci niepełnosprawne do wysiłku przezwyciężania trudności, do unikania negatywnych zachowań społecznych.
Moim zdaniem, grupa integracyjna stwarza naturalne możliwości spotykania się dzieci zdrowych i niepełnosprawnych. Dzięki tym kontaktom poznają się one wzajemnie, uczą się postrzegać drugą osobę - może nieco inną - jako równego sobie człowieka.
Sądzę, że im wcześniej spotykają się w bezpośrednim kontakcie dzieci sprawne i niepełnosprawne, tym łatwiej i naturalniej nauczą się urzeczywistniać we wzajemnych relacjach autentyczne partnerstwo.
Jednak odpowiedzialne przyjęcie dziecka do placówki integracyjnej oznacza przekształcenie całej struktury programowo - organizacyjnej.
Dominować powinny metody aktywnej pracy z dzieckiem. Liczyć się powinno tylko ono.
Włączenie dzieci z różnym rodzajem niepełnosprawności do grupy wymaga zapewnienia indywidualnej pomocy poszczególnym wychowankom, z uwzględnieniem ich potrzeb wynikających z uszkodzenia.
Najpierw należy dostrzec potrzeby dziecka, a dopiero później specyfikę jego obciążenia niepełnosprawnością.
Dzieci zdrowe obserwując relacje dzieci niepełnosprawnych z pedagogami, nauczą się nawiązywania kontaktów, pełnej akceptacji, zrozumienia "inności". Grupa integracyjna to miejsce, gdzie dziecko w sposób spontaniczny może okazać swoje uczucia.
Dzieci w oddziale integracyjnym będą miały zapewnione poczucie bezpieczeństwa i akceptacji, a to z kolei będzie podłożem wszelkich oddziaływań pedagogicznych. Tylko w pełni szczęśliwe dziecko jest w stanie przyswajać wiedzę metodami aktywnymi. Poprzez tworzenie wzajemnego zaufania między dziećmi i pracownikami z upływem czasu utworzy się taki klimat, który będzie namiastką atmosfery domowej.
Proponując taką właśnie koncepcję pracy z dziećmi niepełnosprawnymi zdaję sobie sprawę, że odpowiedzialne przyjęcie tych dzieci do przedszkola integracyjnego związane jest ze zmianami programowo - organizacyjnymi w placówce .
Dotyczyć będą one przede wszystkim takich aspektów kształcenia jak:
- Nauczanie wielopoziomowe w ramach wspólnego programu nauczania,
treści programowe dostosowane do potrzeb dzieci (w zakresie treści, tempa,
ilości, stopnia trudności, sposobu prezentacji).
Aktywne metody oparte na współpracy, praktycznym działaniu .
- Zatrudnienie specjalistów wspomagających proces kształcenia (psycholog,
logopeda, reedukator).
- Wytyczenie indywidualnych ścieżek edukacyjnych dla dzieci z niepełnosprawnościami .
- Odpowiednie wyposażenie w pomoce dydaktyczne, środki techniczne.
- Odpowiednia organizacja przestrzeni w sali maksymalizująca aktywność dzieci niepełnosprawnych - podział sali na część dydaktyczną i terapeutyczną.
- Stosowanie metod wspomagających - metody Veroniki Sherborne (zajęcia ruchu rozwijającego przy muzyce).
- Ścisła i partnerska współpraca z rodziną:
- wspólne rozpoznawanie potrzeb dzieci, planowanie pracy wychowawczej, konsultacje,
- wykorzystywanie informacji zwrotnej od rodziców w praktyce pedagogicznej .
- Współpraca z innymi instytucjami (Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, inne przedszkola z grupami integracyjnymi).
Główne założenia proponowanej przeze mnie koncepcji pracy z dziećmi "sprawnymi inaczej", to:
- kształtowanie prawidłowych postaw prospołecznych poprzez przebywanie z osobą niepełnosprawną, uwrażliwianie na potrzeby drugiego człowieka,
- uczenie dzieci niepełnosprawne społecznego funkcjonowania pomimo
ograniczeń,
- uściślenie współpracy z rodzicami w celu ujednolicenia oddziaływań
wychowawczych,
- uczenie dziecka podejmowania właściwych decyzji poprzez dawanie mu
możliwości wyboru danego zadania,
- kształtowanie właściwej atmosfery w grupie poprzez ćwiczenia z zakresu
empatii oraz "wsłuchiwanie się w dziecko",
- całościowe postrzeganie dziecka, a nie tylko jego zaburzeń;
dostrzeganie jego "mocnych stron" ,
- ukazywanie użyteczności działań dziecka niepełnosprawnego.
Planując pracę dydaktyczno - wychowawczą konieczne jest uwzględnienie zróżnicowanych możliwości wychowanków w grupie integracyjnej . Tworząc program wychowawczy konieczne jest zmodyfikowanie go do potrzeb poszczególnych dzieci, ich indywidualnego tempa, różnego rytmu rozwoju.
Konieczne jest również dobieranie wiedzy w sposób wybiórczy i kształtowanie umiejętności potrzebnych do adekwatnego funkcjonowania w życiu.
Ze względu na fakt przebywania w grupie dzieci z różnymi dysfunkcjami konieczne są zmiany programowe, poszerzenie treści społecznie użytecznych, oraz realizowanie programu w sposób elastyczny. Koniecznością jest nauczanie oparte na aktywnych metodach pracy, gdzie jest miejsce dla każdego dziecka, by mogło ono uwierzyć we własne siły.
W obrębie tematu jednostkowego dzieci będą pracowały na różnych poziomach, wykonując czasem różne zadania na miarę swoich możliwości.
W przypadku dzieci o obniżonym poziomie intelektualnym niezbędna jest dobra instrukcja, wielokrotnie powtarzanie zadania, by było ono zrozumiałe dla dziecka.
W dzisiejszych czasach, kiedy większość ludzi przechodzi obojętnie obok drugiego człowieka, budzenie wrażliwości społecznej i wzajemnej akceptacji jest bardzo potrzebne.
Obecnie nie można sobie wyobrazić przedszkola, które realizując zadania wychowawcze czyni to bez indywidualnego spojrzenia na każde dziecko.
Grupa integracyjna jest wspaniałym rozwiązaniem organizacyjnym, które sprawia, że przedszkole jest domem radości, zabawy, pożytecznej nauki, w którym dziecko się samo realizuje, poznaje świat i życie przez działanie, uczy się tolerancji dla inności drugiego człowieka .
|
| Publikacja dodana do Archiwum Internetowego Serwisu
Oświatowego AWANS.NET 1 marca 2004 r. |
| |
