Spotkanie z ekologią

Scenariusz imprezy podsumowującej program edukacyjny "Jak przedszkolaki chronią przyrodę"

Wstęp

W ostatnich latach coraz głośniej mówi się o konieczności wychowania i kształcenia młodego pokolenia producentów i konsumentów w duchu poszanowania praw natury, praw przyrody. Znajduje to odzwierciedlenie w zaleceniach programowych dla szkół i przedszkoli.

W programie wychowania w przedszkolu zagadnienia dotyczące ochrony środowiska to między innymi: opiekowanie się zwierzętami, przestrzeganie zasad ochrony przyrody, zaznajomienie z przepisami, znaczenie bogactw naturalnych, obserwowanie zjawisk z zakresu przyrody nieożywionej, czy też propagowanie "zdrowego" stylu życia. Niektóre z tych zagadnień są trudne do przekazania małym dzieciom. Dlatego też postanowiłam w bieżącym roku szkolnym dodatkowo prowadzić cykl zajęć według autorskiego programu edukacyjnego pt. "Jak przedszkolaki chronią przyrodę". Po opracowaniu głównych założeń edukacyjnych, wyszukaniu odpowiedniej literatury dziecięcej dotyczącej ekologii, wykonaniu różnych pomocy dydaktycznych przystąpiłam do realizacji programu. Według opracowanych konspektów zajęć przedszkolaki poznawały przyrodę w różnorodny sposób: pośrednio oglądając filmy, ilustracje, kolorowe albumy, opowiadania, inscenizacje, wiersze, a także bezpośrednio poprzez spacery, wycieczki, obserwacje. W czasie wycieczek, spacerów (np. na łąkę, w pole, na działki) lub poprzez bezpośrednie obserwacje dzieci z bliska mogły zaobserwować życie owadów i zwierząt, czego przykładem nie będzie obserwacja zachowania się wiewiórki, która w pobliżu szkoły miała swoją dziuplę, a która dostarczyła dzieciom wiele radości, jak i spowodowała z ich strony wiele pytań o to obserwowane zwierzątko.

Prowadząc różnorodne zajęcia np. z wychowania umysłowego z zakresu poznawania i ochrony przyrody, z wychowania estetycznego np. ucząc piosenek o tematyce ekologicznej (np. "Duszki, duszki", "Ziemia - wyspa zielona") lub biorąc udział w gminnych konkursach plastycznych organizowanych przez Samorządowy Ośrodek Kultury i Sportu w Chorzelowie, takich jak "Zatrzymane jesienią" (kompozycje plastyczne z jesiennego tworzywa przyrodniczego) czy "Dekoracje kwiatowe" (kompozycje plastyczne z tworzywa nieprzyrodniczego), jak również organizując imprezę pt. "Rodzinny piknik przy grillu" (wychowanie zdrowotne) propagującą zdrowy styl życia umożliwiłam wychowankom nie tylko zdobycie szeregu cennych informacji i wiadomości związanych z ochronną przyrody, lecz także zrozumienie, że od nich samych zależy stan przyrody i że to właśnie ludzie - dorośli i dzieci - kształtują środowisko. Także zorganizowanie i przeprowadzenie imprezy pt. "Spotkanie z ekologią" podsumowującej prowadzony program jako zajęcia otwartego dla rodziców wychowanków przyczyniło się do zrozumienia, jak treści te są ważne we współczesnej edukacji.

"Spotkanie z ekologią"
Scenariusz imprezy podsumowującej program edukacyjny " Jak przedszkolaki chronią przyrodę"

Uczestnicy:
uczniowie klasy "O" i dzieci z przedszkola przy Zespole Szkół w Chorzelowie.

• uświadomienie dzieciom roli człowieka w procesie przekształcania środowiska przyrodniczego;
• kształtowanie więzi emocjonalnych z przyrodą - rozwijanie wrażliwości na jej piękno;
• rozumienie znaczenia pojęć ekologia, myślenia ekologiczne, działanie ekologiczne;
• kształtowanie logicznego myślenia;
• doskonalenie sprawności umysłowych, manualnych i ruchowych;
• zapoznanie z nowymi zabawami, grami, konkursami;
• wdrażanie do współdziałania w zespole.

Metody:
stymulowanie aktywności twórczej, poszukująca, ćwiczeń praktycznych.

Formy:
zbiorowa, grupowa, indywidualna.

Środki dydaktyczne:
zagadki, puzzle, rebusy, wiersze, piosenki, nagrania magnetofonowe, ilustracje, duży zielony liść z kartonu, materiały przyrodnicze, różnorodne odpadki symbolizujące śmieci, szarfy w kolorze zielonym, kartoniki z namalowanymi surowcami wtórnymi (rozbite szkło, zużyty metal).

1. Kruk H.: Z ludźmi i przyrodą. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991.
2. Przybylska A.: Podręczniki do nauki języka polskiego do klasy I.
3. Słońska J.: W szkole i na wakacjach. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1986.
4. Stec J.: Zagadki dla najmłodszych. P. W. "M. A. C." S. A. Oficyna Wydawnicza i Fonograficzna, Kielce 1992.
5. Ścisłowski Wł. Ładne ziółka.
6. Piosenka Leśne duszki - zbiór własny nauczyciela
7. Piosenka Ziemia - wyspa zielona - Płytoteka dla klas I - III szkół podstawowych.

Przebieg:
I. Wstęp
Dzieci zgromadzone w sali udekorowanej kwiatami, zielonymi listkami, ptaszkami z papieru itp.
Powitanie uczestników i odczytanie motta spotkania:
"Musimy nauczyć się dbać o środowisko w którym mamy żyć. Chodzi tylko o to, czy nauczymy się tego na czas"

Dawid Gates

II. Część główna - Konkursy ekologiczne
W każdym zadaniu konkursowym biorą udział reprezentanci klasy "O" i dzieci z przedszkola, tak, aby wszyscy uczestnicy mieli możliwość czynnego udziału w kolejnych zadaniach. Nagrodą za uczestnictwo są gromkie brawa.

• Zagadki
  Pomoce:
  ilustracje.
  Zawodnicy po odgadnięciu zagadki pokazują pozostałym dzieciom właściwą ilustrację.
  • Jeszcze prawie nic nie kwitnie, ani w polu ni w ogrodzie, a on już przebił śnieg i zakwitł białym dzwoneczkiem. (przebiśnieg)
  • Wietrzyk wiosnę niesie. Ciepłe są już ranki, a za wioską w lesie zakwitły fioletowe... (sasanki)
  • Tam, w lesie cienistym, zakwita niebiesko. A gdy zakwita w marcu, to wtedy już wiecie, że nieodwołalnie jest wiosna na świecie. (przylaszczka)
  • Młody góral w górach chwycił się za głowę, gdy zobaczył kwiaty fioletowe. (krokusy)
  • Dla niej górskie skały, żadna niewygoda. Wspina się to zwierzę na szczyty, jak po schodach. (kozica)
  • Białopióry ptak, naszej Polski znak. (orzeł)
• Rebusy
  Na tablicy przypięte są rebusy.
  100 krotki
  jas (kółka)
  sa (sanki)
  t (ul) i (pan)
  (pan) da
  Uwaga: W (.....) zamiast napisów znajdują się rysunki.
• Puzzle obrazkowe "Zagrożone rośliny i zwierzęta" Dzieci w 3 - osobowych grupach układają puzzle - obrazki przedstawiające różne zwierzęta - niedźwiedź polarny, lew, koala, orangutan, tygrys syberyjski, bociany, delfin.
• Zagadki rysunkowe "Mieszkańcy naszych lasów"
  Na tablicy przypięte są rysunki "dziwnych zwierząt". Ochotnicy odgadują i wyszukują z sylwet różnych zwierząt sylwety tych zwierząt leśnych, które ukryły się w "dziwnych zwierzakach".
• Zagadki słuchowe "Jakie słyszysz zwierzę"
  Rozpoznawanie głosów wybranych zwierząt z taśmy magnetofonowej np. małpa, pszczoła, żaba, pies, osioł, sowa, delfin, słoń.

2. Prezentowanie przez dzieci z przedszkola i z klasy "O" piosenek i wierszy związanych tematycznie z ochroną przyrody

Piosenka Leśne duszki. Wykonanie: dzieci z przedszkola.
I. Żyją w lesie małe duszki,
które czyszczą leśne dróżki,
Mają miotły i szufelki
I do pracy zapał wielki.
Ref.: Duszki, duszki, duszki leśne
wstają codzień bardzo wcześnie
i ziewając raz po raz
zaczynają sprzątać las.
II. Myją liście, piorą szyszki,
Aż dokoła wszystko błyszczy,
Muchomorom piorą groszki,
bo te duszki to czyścioszki.
Ref.
III. Gdy ktoś czasem w lesie śmieci,
Zaraz duszek za nim leci,
Zaraz siada mu na ręce,
Grzecznie prosi, nie śmieć więcej.
Ref.

Wiersze
Ziemia
Ziemia była piękna, czyste powietrze, żadnych śmieci.
Tak było dotąd, aż pojawili się ludzie, dorośli i dzieci.
Powietrze jest brudne, po suchej trawie skaczą wróble.
I o co pytają: czy wróble, czy ludzie za to odpowiadają.

Teraz a dawniej
Dawniej ziemia była piękna i czysta,
Stroiła się w zielenie.
Szumiała woda bystra, Radowało się wszelkie stworzenie.
Teraz cóż zostało z tego, odpowiedz koleżanko, kolego!

Joanna Papuzińska: Chora rzeka
Śniła się kotkowi rzeka, wielka rzeka, pełna mleka...
Tutaj płynie biała rzeka.
Jak tu pusto! Drzewo uschło...
Cicho tak - ani ptak, ani ważka, ani komar, ani bąk,
Ani gad, ani płaz, ani ślimak, ani żadna wodna roślina,
Ani leszcz, ani płoć, ani pstrąg,
Nikt już nie żyje tutaj, bo rzeka jest zatruta.
Sterczy napis: "zakaz kąpieli",
Mętny opar nad wodą się bieli.
Chora rzeka nie narzeka tylko czeka, czeka, czeka...

R. Pisarski: Zielone serce
Na skwerku rosło drzewo
Szeroko, rozłożyście.
Srebrzystą miało korę,
Zielonoszare liście.

Słuchali chętnie ludzie,
Przechodząc koło drzewa,
Jak wietrzyk wśród gałązek
Wesoło piosenki śpiewa.

Lecz przyszedł mały urwis,
Ukradkiem wyjął nożyk,
Bo napis chciał wyskrobać
W srebrzystej, cienkiej korze.

Wycinał powolutku
Literkę po literce,
Nie wiedział, że pod korą
Zielone płacze serce.

3. Zadania sprawnościowe "Zwariowane zawody"

• Zawody z piórkiem
  Każdy zawodnik otrzymuje niewielkie ptasie piórko i na sygnał dmuchaniem starają się jak najdłużej utrzymać swoje piórko w powietrzu. Wygrywa dziecko, którego piórko wirowało najdłużej.
• Zabawa ruchowa "Do czego potrzebne są rośliny?"
  Wybrane dzieci (np. 16) są podzielone na dwie grupy: dzieci "rośliny" ubierane w zielone szarfy, dzieci "zwierzątka". "Rośliny" rozstawiamy po sali. "Zwierzątka" mogą oddychać tylko obok rośliny. Na dany znak muszą zmienić roślinę (przybiegającym dzieciom od jednej rośliny do drugiej nie wolno oddychać). Prowadząca zabawę jest "wrogiem roślin" - ścina drzewa. W trakcie zabawy zmniejsza się ilość roślin, przy których mogą oddychać zwierzęta, robi się coraz ciaśniej wokół pozostałych roślin. Zwiększa się też odległość między roślinami, którą należy przebyć na wstrzymanym oddechu. Kiedy wszystkie dzieci zgromadzą się wokół ostatniej "rośliny", należy zadać pytania: Po co potrzebne są rośliny?, co należy robić, aby było łatwiej oddychać?
• Zabawa ruchowa "Slalom ekologiczny"
  Ustawiamy dwa tory pełne "śmieci" (skrawki materiału, papiery, puszki itd.) oraz przedmiotów naturalnych (szyszki, kasztany liście itd.). Uczestnicy zabawy muszą pozbierać wszystko, co powinno trafić do koszy na mecie, pozostawiając na terenie przedmioty naturalne. Każdy uczestnik w czasie biegu może schylić się tylko dwa razy i podnieść po jednym (za każdym razem) "śmieciu". Wygrywa ta drużyna, która poprawniej i szybciej wykona zadanie.
• Zabawa ruchowa "Ze starego - nowe"
  Ochotnicy otrzymują znaczki (znaczki przedstawiają różne surowce wtórne oraz przedmioty, które można otrzymać z nich w wyniku recyklingu). Dzieci biegają swobodnie po sali, na umówiony sygnał tworzą pary (np. gazeta - zeszyt, stłuczona butelka - słoik, kawałek metalu - łyżka, kubek po jogurcie - oklejony pojemnik z kubka po jogurcie). Po sprawdzeniu poprawności utworzonych par - zmiana uczestników zabawy.

4. Wspólne rozwiązanie krzyżówki, połączone z pogadanką i rozmową nt. "Co to jest ekologia"

Dzieci rozwiązują poszczególne hasła pomocnicze krzyżówki, które są przedstawione w postaci ponumerowanych obrazków, osoba prowadząca wpisuje poszczególne hasła do krzyżówki. Następnie dzieci odczytują wskazane z krzyżówki litery i z tych odczytanych liter układają rozwiązanie krzyżówki, które wspólnie odczytują - "EKOLOGIA". Następnie nauczycielka wyjaśnia słowo "ekologia" oraz na czym polega "myślenie ekologiczne", "działanie ekologiczne".

5. Mini konkurs ekologiczny

1. Wymień przynajmniej jedną roślinę chronioną.
2. Dlaczego należy unikać hałasu?
3. Byłeś na wycieczce w lesie. Pozostały Ci papiery, puszka po napoju. Co zrobisz z nimi?
4. Dlaczego nie można wypalać starej trawy?
5. Wymień przynajmniej jedno zwierzę chronione.
6. Dlaczego trzeba chronić lasy?
7. Wymień "trucicieli" powietrza.
8. Czy można myć samochód w rzece? - wyjaśnij dlaczego.
9. Gdzie powinno wywozić się śmieci, odpadki?
10. Dlaczego powinnyśmy oszczędzać prąd?

6. Prezentowanie przez uczniów z kl. "O" przygotowanych wierszy oraz wspólne odśpiewanie piosenki

Wiersze: Przebiśnieg, Pierwiosnek, Sasanka, Zawilec, Przylaszczka, Fiołek, Konwalia, Kaczeńce, Niezapominajka (Ścisłowski Wł.: Ładne ziółka.) - wykonawcy mają ilustracje tych kwiatów.
Wiersz Młode listki. (Kulmowa J., Słońska J.: W szkole i na wakacjach.) Piosenka: Ziemia - wyspa zielona. (Płytoteka klas I - III szkoły podstawowej.)

7. Podsumowanie zadań konkursowych oraz złożenie przez dzieci "Dziecięcego ekologicznego ślubowania"

Po zakończeniu wszystkich zadań konkursowych przedstawiciel dzieci z przedszkola i z klasy "O" reprezentują swoje grupy podczas "Dziecięcego ekologicznego ślubowania". Reprezentanci dotykając zielonego liścia z kartonu powtarzają początek ślubowania, a pozostałe dzieci wspólnie mówią dalszy ciąg ślubowania.

Ślubowanie
"Ślubuję, że:
nie będę łamać gałęzi,
nie będę zrywać roślin chronionych,
nie będę zrywać liści, kwiatów, owoców,
nie będę podpalać traw,
nie będę hałasować w lesie,
nie będę śmiecić,
nie będę niszczyć ptasich gniazd, a zimą będę dokarmiać ptaki.
(itd.)

III. Zakończenie
Podziękowanie wszystkim uczestnikom za wspólną zabawę, wręczenie reprezentantom grup pamiątkowych dyplomów, poczęstowanie cukierkami.