Temat lekcji:
Wyznaczanie gęstości ciał stałych.
Stan wyjściowy:
Uczniowie:
- znają stany skupienia ciał i cechy je charakteryzujące;
- potrafią wyznaczać masę ciała stałego za pomocą wagi laboratoryjnej oraz objętość tego ciała za pomocą menzurki i linijki do pomiaru długości, szerokości i wysokości prostopadłościanów;
- znają wzór na obliczanie objętości prostopadłościanu;
- znają podstawowe i pochodne jednostki masy i objętości.
Cele lekcji:
Po zakończeniu zajęć uczeń:
- potrafi określić - wyznaczyć gęstość ciała na podstawie znajomości jego masy i objętości;
- dostrzega związek między masą, objętością i gęstością ciała;
- podaje jednostkę gęstości;
- wykazuje doświadczalnie, że różne substancje mają różne gęstości;
- zna wzór na obliczanie gęstości ciał.
Uwarunkowania:
Klasa liczy 24 uczniów.
Temat przeznaczony jest do realizacji na jednej jednostce lekcyjnej.
Środki i materiały:
- wagi laboratoryjne - szt. 6;
- menzurki o średnicy 3 cm - szt. 6;
- linijki;
- zestaw kloców prostopadłościennych o jednakowej objętości (z zestawu do wyznaczania gęstości ciał) - szt. 12;
- zestaw ciał o różnych stanach skupienia.
Metoda wymaga dużego zaangażowania ze strony ucznia i nauczyciela.
Uczniowie muszą mieć wprawę do pracy w grupie i potrafić tą pracę zorganizować.
Ważne jest, by wykształcić w nich umiejętność logicznego myślenia i wnioskowania.
|
Etapy lekcji
|
Przebieg lekcji
|
Umiejętności kluczowe
|
|
Zaangażowanie
|
- Nauczyciel rozpoczyna lekcję od pytań o stany skupienia ciał i ich charakterystyczne cechy.
- Uczniowie z przedstawionego zestawu ciał wybierają ciała stałe.
- Nauczyciel przedstawia charakter zadania -
celem lekcji jest wyznaczenie kolejnej, nowej dla uczniów, cechy ciał stałych - gęstości.
- Nauczyciel prosi uczniów o podzielenie się na czteroosobowe zespoły. Ewentualnie koryguje skład zespołów (jeśli utworzy się zespół bardzo słaby).
|
- Skuteczne komunikowanie się nauczyciel - uczeń i uczeń - grupa.
- Ocena stanu własnej wiedzy i organizacja grup.
|
|
Badania
|
- Każdy zespół z przedstawionego zestawu wybiera po dwa klocki.
- Grupa, w toku dyskusji, decyduje jakie cechy klocków będą wyznaczać poszczególni członkowie grupy. Uczniowie dzielą się pracą. Pobierają potrzebne przyrządy i przystępują do pracy.
- Jeden uczeń waży ciało.
- Drugi uczeń wyznacza wymiary klocka i oblicza jego objętość.
-
Trzeci uczeń wyznacza objętość klocka za pomocą menzurki.
- Czwarty uczeń zapisuje wyniki pomiarów.
- Na podstawie obserwacji i pomiarów określają, że ciała mimo jednakowej objętości mają różne masy.
Wyłania się problem nowej wielkości fizycznej - gęstości.
Niektórzy uczniowie wnioskują, że objętości jednostkowe różnych ciał też będą się różniły masą.
- Uczniowie wyliczają masę objętości jednostkowych ciał.
- Grupy, które nie wnioskowały tak jak podano powyżej, nauczyciel naprowadza poprzez pomocnicze pytania.
|
- Organizacja pracy grupy.
- Komunikacja uczeń-uczeń.
- Twórcze rozwiązywanie problemu.
|
|
Prezentacja i refleksja
|
- Uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy:
- wyniki pomiarów mas;
- wyniki pomiarów objętości;
- niektóre wyniki obliczonych gęstości.
|
- Komunikowanie się uczeń - grupa.
- Ocenianie efektów własnej pracy.
|
|
Refleksja
|
- Ciała stałe mające takie same objętości mogą różnić się masami.
- Ciała stałe mają różne gęstości.
- Gęstość ciała może decydować o jego zastosowaniu.
- Gęstość ciała należy dostrzegać w różnych sytuacjach życia codziennego (np. porównanie 1 kg żelaza i 1 kg pierza).
- Ciała o dużej gęstości są uważane za ciężkie.
|
- Skuteczne komunikowanie się.
- Ocena efektów własnej pracy.
|
|
Praca domowa
|
- Na podstawie obserwacji (bez pomiarów) uczeń ma określić, która substancja - cukier czy mąka, ma większą gęstość.
|
- Rozwiązanie problemu w twórczy sposób.
|
Tej samej Autorki:
Zasady dynamiki Newtona - scenariusz lekcji fizyki dla klasy II gimnazjum
|
